Zakupy to codzienność, ale co zrobić, gdy zakupiona rzecz nie spełnia naszych oczekiwań? W takim przypadku warto znać swoje prawa wynikające z rękojmi. To szczególny rodzaj odpowiedzialności sprzedawcy, który chroni kupującego przed wadami fizycznymi i prawnymi rzeczy. Jakie prawa przysługują kupującemu i kiedy można żądać naprawy, wymiany czy obniżenia ceny?
Co to jest rękojmia?
Zgodnie z art. 556 Kodeksu Cywilnego rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy sprzedanej. Wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Wady rzeczy sprzedanej mogą być wadami fizycznymi lub wadami prawnymi. Rzecz sprzedana dotknięta jest wadą fizyczną w szczególności, gdy:
- nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.
Kiedy rzecz dotknięta jest wadą prawną?
Rzecz dotknięta jest wadą prawną, jeżeli stanowi własność osoby trzeciej, jest obciążona prawem osoby trzeciej albo ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji, lub orzeczenia właściwego organu. W przypadku sprzedaży prawa wada prawna może również polegać na nieistnieniu prawa. Należy podkreślić, że sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.
Przepisy a rękojmia
Przepisy o rękojmi nakładają na sprzedawcę szczególną odpowiedzialność za nienależyte wykonanie przez niego zobowiązania. Jeśli rzecz dostarczona przez sprzedawcę dotknięta jest wadą, to spełnia on określone w umowie świadczenie, jednakże w sposób odbiegający od tego, co uzgodniły strony umowy. Celem rękojmi jest przywrócenie ekwiwalentności świadczeń umowy, która zostaje naruszona w przypadku, gdy sprzedawca spełnia wynikające z umowy świadczenie poprzez dostarczenie rzeczy dotkniętej wadą. Z tego względu przysługujące kupującemu z tytułu rękojmi uprawnienia uregulowane są odmiennie od uprawnień wynikających z przepisów ogólnych, dotyczących niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupującemu przysługuje prawo złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Należy przy tym podkreślić, że kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna. Kupujący może również żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego. Koszty wymiany lub naprawy rzeczy ponosi sprzedawca. Kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, obowiązany jest jednak dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży na koszt sprzedawcy.
Jeżeli kupujący zdecydował się na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on również żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, nawet jeśli sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za powstanie tej szkody. Wybór sposobu dochodzenia roszczeń w przypadku wystąpienia wad rzeczy sprzedanej należy do kupującego – może się on zdecydować na dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi lub gwarancji, albo na zasadach ogólnych.
Rękojmia to skuteczne narzędzie, które pozwala kupującemu dochodzić swoich praw, gdy zakupiona rzecz ma wady. Warto pamiętać, że kupujący ma do wyboru kilka opcji, takich jak odstąpienie od umowy, obniżenie ceny czy żądanie naprawy. Skorzystaj z rękojmi, aby mieć pewność, że otrzymasz to, za co zapłaciłeś!
