Czym jest sankcja kredytu darmowego (SKD)?
Jaki jest zakres zastosowania sankcji kredytu darmowego?
Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:
- umowę pożyczki,
- umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego,
- umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia,
- umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia
- umowę o kredyt odnawialny.
Komu przysługuje sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego przysługuje konsumentowi, jeżeli kredytodawca naruszył obowiązki wynikające z ustawy, w szczególności poniższe:
- Art. 29 ust. 1
- Art. 30 ust. 1 pkt 1-8.10,11,14-17,
- Art. 31-33
- Art.36a-36c
Ponadto do skorzystania z sankcji kredytu darmowego konsument jest uprawniony nie tylko w sytuacji niewykonania obowiązków nałożonych na bank w drodze ustawy, ale także w przypadku ich wadliwego wykonania.
Brak wymaganych informacji w umowie
Zgodnie z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, umowa powinna zawierać m.in. całkowity koszt kredytu, rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO) oraz warunki jego spłaty. Jeśli instytucja finansowa zastosowała błędne RRSO, konsument ma prawo skorzystać z sankcji.
Nieprzekazanie formularza informacyjnego przed zawarciem umowy
Kredytodawca ma obowiązek dostarczyć konsumentowi formularz zawierający najważniejsze warunki kredytu (art. 13 ustawy).
Nieprawidłowe informowanie o prawie do odstąpienia
Zgodnie z art. 53 ustawy, konsument ma prawo odstąpić od umowy kredytowej w terminie 14 dni, a kredytodawca musi o tym jasno poinformować.
Inne wady umowy kredytu konsumenckiego
Jeśli umowa kredytu konsumenckiego zawiera fałszywe lub wprowadzające w błąd informacje, konsument ma prawo dochodzić swoich roszczeń. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w których instytucja finansowa nieprawidłowo przedstawia rzeczywistą roczną stopę oprocentowania (RRSO), ukrywa dodatkowe koszty lub stosuje niejasne zapisy dotyczące naliczania odsetek. W przypadku niezgodności umowy z ustawą o kredycie konsumenckim konsument może powołać się na przepisy chroniące jego prawa i dochodzić ich na drodze reklamacyjnej lub sądowej.
Skutek prawny zastosowania SKD
Jeżeli konsument skutecznie skorzysta z sankcji kredytu darmowego, zobowiązany jest do zwrotu jedynie kwoty kapitału bez odsetek i dodatkowych kosztów. Następuje to poprzez złożenie kredytodawcy oświadczenia o kredycie darmowym, które może być sporządzone jedynie w formie pisemnej. Kredytodawca nie może żądać dodatkowych opłat ani wynagrodzenia za udzielenie finansowania. Konsument ponosi wyłącznie koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu, które zostały ujęte w umowie. Konsument po złożeniu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy.
Jeżeli umowa nie przewiduje terminu spłaty, spłata następuje w terminie:
- pięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł;
- dziesięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł.
Kiedy można skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Uprawnienie do skorzystania z SKD wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy (czyli od spłaty ostatniej raty kredytu). Oznacza to, że konsument ma ograniczony czas na złożenie oświadczenia, dlatego warto działać niezwłocznie po wykryciu naruszeń. Po upływie tego terminu sąd odmówi uznania prawa do sankcji, a konsument straci możliwość dochodzenia swoich praw na tej podstawie.
Jaki jest tryb dochodzenia praw SKD?
Konsument chcący skorzystać z sankcji kredytu darmowego powinien w pierwszej kolejności złożyć pisemne oświadczenie do kredytodawcy, informując o zamiarze spłaty kredytu bez odsetek. Jeśli kredytodawca odmówi uznania sankcji, konsument ma możliwość skierowania sprawy do Rzecznika Finansowego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) lub na drogę postępowania sądowego. W przypadku konieczności dochodzenia swoich praw przed sądem może powoływać się na sankcję. W przypadku podania błędnie obliczonego RRSO oraz innych wad umowy kredytu konsumenckiego, może on dochodzić zwrotu niesłusznie pobranych opłat, w tym odsetek od prowizji, kosztów administracyjnych oraz innych naliczeń wynikających z umowy kredytowej, jak prowizja z tytułu udzielenia kredytu.
Sankcja kredytu darmowego to skuteczne narzędzie ochrony konsumentów, które pozwala na uniknięcie nieuczciwych praktyk ze strony kredytodawców. Warunkiem jej zastosowania jest naruszenie obowiązków informacyjnych i formalnych przez instytucję finansową. Skorzystanie z sankcji wymaga jedynie złożenia oświadczenia i może prowadzić do znacznych oszczędności po stronie konsumenta.