Kierowcy, którzy w poważny sposób łamią przepisy ruchu drogowego, muszą liczyć się z sankcjami za takie zachowanie, które nierzadko prowadzi do tragicznych skutków. Zakaz prowadzenia pojazdów może zostać orzeczony na czas określony lub dożywotnio. Czy to oznacza, że sprawca już nigdy nie usiądzie za kierownicą? Czy można się ubiegać o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów?
Kiedy można się ubiegać o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów?
Możliwość złożenia wniosku o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów przewiduje art. 83 Kodeksu karnego. Zgodnie z przepisami, osoba skazana może ubiegać się o wcześniejsze zakończenie zakazu, jeżeli odbyła co najmniej połowę orzeczonego okresu. W przypadku osób, które działały w warunkach recydywy, minimalny wymagany czas to dwie trzecie całkowitego okresu zakazu.
Sąd każdorazowo ocenia, czy istnieją podstawy do uwzględnienia wniosku o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów. Bada m.in. czy osoba nie prowadziła pojazdów w trakcie obowiązywania środka karnego, nie miała konfliktów z prawem, a w razie potrzeby podjęła leczenie odwykowe. Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów zależy więc nie tylko od upływu czasu, ale także od tego, jak skazany wykorzystał ten okres. Osoba, która odbyła karę, może złożyć wniosek o uznanie środka karnego za wykonany do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji. Wniosek może przygotować samodzielnie lub z pomocą adwokata specjalizującego się w prawie karnym.
Kiedy sąd odrzuci wniosek o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów?
Wniosek o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów zostanie odrzucony, jeśli skazany złamał warunki zakazu lub nie rokuje poprawy. Osoby, które w okresie obowiązywania zakazu zostały przyłapane na prowadzeniu auta, mają znikome szanse na uzyskanie skrócenia. Tego typu naruszenie przepisów prawa karnego świadczy o lekceważeniu orzeczenia sądu.
Sąd odmówi również, gdy osoba ukarana nie podjęła żadnych działań, które mogłyby świadczyć o zmianie postawy. Przykładowo, jeśli kierowca został zatrzymany za prowadzenie po alkoholu i wciąż nadużywa napojów procentowych, nie może liczyć na przychylność sądu. Zdarzają się też sytuacje, w których sąd uzna, że zakaz pełni funkcję prewencyjną i jego dalsze obowiązywanie leży w interesie bezpieczeństwa ruchu drogowego. W takich przypadkach prośba o zwolnienie z zakazu nawet dobrze uzasadniona może nie przekonać sądu.
Czy można skrócić dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów?
Wbrew potocznym wyobrażeniom, dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów nie oznacza, że nie można go nigdy uchylić. Zgodnie z prawem karnym, osoba skazana może po upływie co najmniej 15 lat od rozpoczęcia wykonywania zakazu wystąpić z wnioskiem o jego uznanie za wykonany.
Sąd ocenia, czy zachowanie skazanego od momentu wyroku świadczy o trwałej zmianie postawy. Znaczenie ma to, czy przestrzegał zakazu, nie popełniał nowych przestępstw, podjął leczenie (jeśli było potrzebne), a także czy funkcjonuje społecznie i zawodowo. Na przykład osoba, która została skazana na dożywotni zakaz po jeździe pod wpływem alkoholu, może po 15 latach przedstawić dokumenty potwierdzające udział w terapii i utrzymującą się abstynencję. Sąd może całkowicie uchylić zakaz albo ograniczyć jego zakres, np. pozwolić na prowadzenie tylko pojazdów z blokadą alkoholową. Każdy przypadek rozpatruje indywidualnie.
Można ubiegać się o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów, jeśli odbyło się połowę orzeczonej kary, a w przypadku recydywy – dwie trzecie tego okresu. Jeżeli sprawca otrzymał dożywotni zakaz, może starać się o jego uchylenie po 15 latach. Każdorazowo sąd rozpatruje sprawę indywidualnie i bierze pod uwagę poprawę zachowania oraz to, czy kierowca rokuje na przyszłość i nie będzie już stwarzał zagrożenia.
