Kiedy sąd wymierza karę łączną? Czy zastosowanie tego mechanizmu może być korzystne dla osoby, która dopuściła się czynów zabronionych? Co jest uwzględniane podczas wymierzania kary łącznej? Przeczytaj tej artykuł, aby dowiedzieć się więcej o tym sposobie ukarania sprawcy.
Co to jest kara łączna?
Kara łączna jest instytucją prawa karnego, która umożliwia połączenie kilku kar orzeczonych za różne przestępstwa w jedną sankcję. Celem tej instytucji jest uproszczenie procesu wykonywania kar i ich dostosowanie do rzeczywistego stopnia szkodliwości społecznej sprawcy — tak, aby kara nie była nadmiernie surowa w stosunku do popełnionych przestępstw. W polskim systemie prawnym kara łączna jest regulowana przez przepisy Kodeksu karnego. Reguły jej wymierzania zostały zawarte w artykułach 85–89a. Kara ta może dotyczyć różnych rodzajów sankcji, m.in. grzywny, pozbawienia wolności lub jej ograniczenia. Zasadniczo sąd wymierza ją w granicach od najwyższej z orzeczonych kar jednostkowych do ich sumy, kierując się przy tym zasady absorpcji, kumulacji lub asperacji. Warto jednak zaznaczyć, że kara łączna nie jest po prostu sumą kar jednostkowych, lecz wynikiem ich odpowiedniego połączenia zgodnie z przyjętymi regułami.
Kiedy sąd orzeka karę łączną?
Sąd decyduje o wymierzeniu kary łącznej, gdy skazany popełnił dwa lub więcej przestępstw, np. dopuścił się kradzieży z włamaniem i pobicia, przed wydaniem pierwszego wyroku. Istnieją jednak konkretne przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby organ sprawiedliwości mógł podjąć decyzję o zastosowaniu kary łącznej. Przestępstwa mogą być różne, ale za ich popełnienie powinny grozić sankcje tego samego rodzaju lub takie, które da się ze sobą połączyć. Na przykład, możliwe jest połączenie dwóch kar pozbawienia wolności lub kary ograniczenia wolności z grzywną. Nie podlegają łączeniu sankcje orzeczone za wykroczenia czy kary zastępcze. Należy też podkreślić, że kary jednostkowe muszą zostać orzeczone za przestępstwa popełnione w jednym postępowaniu sądowym. Zgodnie z przepisami, sąd może również orzec karę łączną, nawet jeśli część sankcji została już wykonana. Wówczas okresy te zalicza się na poczet nowej kary.
Karze łącznej podlegać mogą zarówno wyroki prawomocne, jak i te, które są w toku, jeśli zapadły one przed tym w pierwszej sprawie. W procesie orzekania sąd bierze pod uwagę stopień winy, społeczną szkodliwość popełnionych przestępstw, a także cele resocjalizacyjne, które mają być realizowane przez orzeczoną karę.
Ile najwięcej może wynosić kara łączna?
O maksymalnym wymiarze kary łącznej decyduje rodzaj orzeczonych kar jednostkowych. Dla grzywny górna granica wynosi 810 stawek dziennych. W przypadku kary ograniczenia wolności nie może ona przekroczyć 2 lat. Natomiast dla kary pozbawienia wolności maksymalny wymiar to 20 lat. Istnieją jednak wyjątki od tych ogólnych zasad. Jeśli suma kar pozbawienia wolności wynosi 25 lat lub więcej, a przynajmniej jedna z nich wynosi 10 lat lub więcej, sąd może orzec karę łączną w wysokości 25 lat pozbawienia wolności.
W przypadku, gdy najsurowszą karą jest kara 25 lat pozbawienia wolności lub dożywotniego pozbawienia wolności, organ sprawiedliwości orzeka ją jako karę łączną. Natomiast w sytuacji, gdy zbiegają się dwie, lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności, sąd może wymierzyć karę łączną w postaci dożywotniego pozbawienia wolności. Najniższa kara łączna nie może być jednak mniejsza niż kara, którą sąd orzekłby za najcięższe przestępstwo z tych popełnionych. Dla przykładu, jeżeli osoba dopuściła się kilku czynów zabronionych, a sąd orzekł za każdy z nich karę pozbawienia wolności (np. po 6 miesięcy), organ sprawiedliwości połączy te sankcje i orzeknie minimalną karę łączną, która nie będzie krótsza niż ta najsurowsza, czyli w tym przypadku 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Kara łączna jest wymierzana sprawcy, gdy popełni on kilka przestępstw, za które grozi ten sam rodzaj sankcji. Maksymalny jej wymiar jest uzależniony od kar jednostkowych za poszczególne czyny zabronione.
