Jak obliczenie RRSO wpływa na możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego? Czy przy błędnym określeniu tego wskaźnika konsumentowi zawsze przysługuje prawo do zastosowania SKD? Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, czym jest RRSO i jak się je wylicza.
Co to jest RRSO?
RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania to wskaźnik, który przedstawia całkowity koszt kredytu w skali roku, wyrażony jako procent całkowitej kwoty kredytu. Uwzględnia on nie tylko oprocentowanie nominalne, ale także dodatkowe opłaty, takie jak prowizje, ubezpieczenia czy inne koszty związane z zaciągnięciem zobowiązania finansowego. RRSO jest obowiązkowo podawane przez banki w ofertach kredytowych. Umożliwia to konsumentom porównanie propozycji różnych instytucji finansowych i wybór tej najkorzystniejszej.
Na wartość RRSO wpływają wysokość oprocentowania, okres kredytowania, rodzaj rat (np. stałe lub malejące), a także dodatkowe koszty związane z kredytem. Im niższy jest ten wskaźnik, tym korzystniejsza wydaje się oferta kredytowa, ponieważ oznacza to mniejsze całkowite koszty zobowiązania.
Czym jest całkowity koszt kredytu?
Żeby lepiej zrozumieć, jak liczone jest RRSO, należy zrozumieć, co to jest całkowity koszt kredytu. Stanowi on sumę wszystkich wydatków, które kredytobiorca musi ponieść w związku z zawarciem umowy kredytowej. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim całkowity koszt kredytu obejmuje odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże. Uwzględnia się w nim również koszty usług dodatkowych, np. ubezpieczenia, jeśli ich poniesienie jest niezbędne do zaciągnięcia zobowiązania. Do całkowitego kosztu kredytu nie wlicza się jednak opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Chociaż wskaźnik ten pozwala na ocenę, ile faktycznie konsument zapłaci za pożyczenie pieniędzy, to nie uwzględnia on ich wartości w czasie, dlatego analizuje się go w kontekście RRSO.
Co to jest całkowita kwota kredytu?
W lepszym poznaniu sposobu wyliczania RRSO może pomóc także poznanie całkowitej kwoty kredytu, czyli sumy wszystkich środków pieniężnych udostępnionych konsumentowi w ramach umowy kredytowej z wyłączeniem kredytowanych kosztów. Nie wlicza się do niej takich kosztów jak prowizje czy ubezpieczenia, które są doliczane do zobowiązania. Całkowita kwota kredytu jest podstawą do obliczenia RRSO, ponieważ wskaźnik ten wyraża koszty kredytu w stosunku do tej kwoty.
Jak jest liczone RRSO?
Obliczanie RRSO opiera się na wzorze matematycznym, który został określony w ustawie o kredycie konsumenckim, w praktyce do obliczeń wykorzystuje się narzędzia takie jak kalkulatory RRSO dostępne online. Uwzględnia on przepływy pieniężne związane z kredytem — zarówno wypłaty (np. raty), jak i spłaty (np. transze) — a także czas, w którym mają one miejsce. Na tej podstawie możliwe jest dokładne określenie, ile procentowo wynoszą koszty kredytu w skali roku w stosunku do całkowitej kwoty zobowiązania.
Zastanawiając się, czy do RRSO należy wliczyć skredytowaną prowizję, kredytobiorca musi pamiętać, że stanowi ona część całkowitego kosztu kredytu. Chociaż bezpośrednio nie wypłaca jej osoba zaciągająca zobowiązanie, to odsetki są naliczane również od tej dodatkowej kwoty, wpływając na wzrost całkowitego kosztu kredytu. Należy jednak zauważyć, że prowizja skredytowana nie jest wliczana do całkowitej kwoty kredytu, która stanowi podstawę do obliczenia RRSO. Oznacza to, że choć rzeczywiście wpływa na wysokość tego wskaźnika, to nie zmienia nominalnej kwoty kredytu udzielonego kredytobiorcy.
Błędnie obliczone RRSO a sankcja kredytu darmowego
Błędne wyliczenie RRSO przez bank może wynikać z nieprawidłowego uwzględnienia wszystkich kosztów kredytu, takich jak prowizje czy ubezpieczenia. Jeśli ich nie uwzględniono lub zostały one zaniżone, to rzeczywista stopa oprocentowania może być niższa niż faktycznie, wprowadzając konsumenta w błąd co do rzeczywistych kosztów kredytu. Taka sytuacja może skutkować zastosowaniem sankcji kredytu darmowego, ponieważ bank nie dopełnił obowiązku rzetelnego poinformowania konsumenta o wydatkach związanych z zaciągniętym zobowiązaniem.
Samo błędne obliczenie RRSO nie zawsze jednak prowadzi do SKD. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 marca 2024 r. (sygn. C-714/22), aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, konsument musi wykazać, że nieprawidłowe wyliczenie RRSO miało wpływ na jego decyzję o zawarciu umowy kredytowej. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem może być konsultacja umowy z prawnikiem specjalizującym się w prawie kredytowym, który pomoże ocenić, czy istnieją podstawy do skorzystania z tego mechanizmu.
RRSO określa koszty kredytu w skali roku. Przy jego wyliczaniu brane są pod uwagę całkowitą kwotę kredytu i koszty, które musi ponieść konsument. Błędne wyliczenie tego wskaźnika może skłonić kredytobiorcę do złożenia oświadczenia o SKD, jednak musi on wykazać, że nie został on należycie poinformowany o kosztach związanych z zobowiązaniem.
