Pobicia i bójki stanowią około 2% wszystkich przestępstw kryminalnych w Polsce, według statystyk z 2024 roku. Choć to niewielka liczba, dla naszego wspólnego dobra warto, aby takich zdarzeń było jak najmniej. Przyjrzyjmy się, czym dokładnie jest pobicie i jakie konsekwencje prawne czekają osoby, które dopuszczają się tego rodzaju przemocy.
Co to jest pobicie?
W polskim prawie karnym pobicie to sytuacja, w której co najmniej dwie osoby atakują inną osobę lub grupę, mając nad nią przewagę liczebną. W przeciwieństwie do bójki, gdzie obie strony zarówno się bronią, jak i atakują, w pobiciu można jasno wskazać agresorów oraz ofiary. Przykładem takiego zdarzenia jest sytuacja, gdy dwóch napastników uderza jedną osobę, która nie podejmuje walki, a jedynie stara się uniknąć ciosów. Taki atak stwarza realne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia poszkodowanego.
Osoby, które tylko obserwują zdarzenie, ale nie biorą w nim czynnego udziału, nie są uznawane za uczestników zdarzenia. Gdy jedna osoba zaatakuje i pobije inną, nie jest to traktowane jako pobicie w świetle prawa, lecz jako uszkodzenie ciała lub naruszenie nietykalności cielesnej. Kwestie związane z pobiciem reguluje artykuł 158 Kodeksu karnego, który przewiduje kary dla sprawców tego przestępstwa.
Co grozi za pobicie?
Kara za pobicie zależy od jego skutków. Jeśli atak stwarza zagrożenie dla życia lub może spowodować poważne obrażenia, sprawca może trafić do więzienia na maksymalnie 3 lata. Co grozi za pobicie, gdy prowadzi ono do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu? Sąd może wymierzyć karę od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Ciężki uszczerbek to m.in. utrata wzroku, słuchu, zdolności mówienia, a także trwałe kalectwo lub choroba zagrażająca życiu. Jeśli w wyniku napaści ofiara umrze, sprawca może otrzymać wyrok od roku do 10 lat więzienia. Surowsza kara grozi również, gdy napastnik używa niebezpiecznych przedmiotów, takich jak nóż, pałka czy broń palna – wówczas grozi mu od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności.
Kiedy kary za pobicie są wyższe?
Surowsze kary czekają sprawców, jeśli zaatakowana osoba jest w szczególnej sytuacji. Przemoc wobec dzieci i nastolatków traktowana jest poważnie, ponieważ są one bardziej narażone na skutki pobicia. Większy wyrok grozi też osobie, która uderzy kobietę w ciąży, ponieważ naraża nie tylko ją, ale i dziecko. Ochroną objęte są również osoby z niepełnosprawnością, które ze względu na ograniczenia ruchowe lub intelektualne, często mają mniejsze szanse na obronę.
Wyższa kara może spotkać także tych, którzy atakują seniorów. Przepisy przewidują surowsze konsekwencje również wtedy, gdy ofiarą jest policjant, ratownik medyczny lub inny funkcjonariusz publiczny, ponieważ ich praca wiąże się z ochroną porządku i bezpieczeństwa. Za pobicie nauczyciela grozi surowsza kara, ponieważ podczas pracy w szkole jest on traktowany jako funkcjonariusz publiczny.
Co grozi nieletniemu za pobicie?
Jeśli pobicia dopuści się osoba poniżej 17. roku życia, sprawa trafia do sądu rodzinnego lub sądu dla nieletnich. W zależności od tego, jak poważne było zdarzenie, sąd może zdecydować o nadzorze kuratora, zastosować środki wychowawcze lub wysłać sprawcę do ośrodka wychowawczego. Jeśli ofiara doznała ciężkich obrażeń albo zmarła w wyniku ataku, nieletni może zostać skierowany do zakładu poprawczego. W wyjątkowych sytuacjach, gdy sprawca ma co najmniej 15 lat i brał udział w brutalnym pobiciu, może odpowiadać jak dorosły i trafić do więzienia.
Rodzice lub opiekunowie prawni mogą zostać zobowiązani do wypłaty odszkodowania poszkodowanemu. Sąd bierze pod uwagę zachowanie sprawcy przed zdarzeniem, motywy działania oraz to, czy wcześniej miał problemy z prawem. Jeśli pobicie miało miejsce w szkole, ośrodku wychowawczym lub zostało wcześniej zaplanowane, kara może być surowsza.
W mowie potocznej często określamy słowem pobicie sytuację, gdy jedna osoba bije drugą, ale prawo inaczej definiuje ten czyn. Pobicie to zbiorowa napaść, w której uczestniczy więcej niż jedna osoba. Wysokość kary zależy m.in. od tego, kto został pobity oraz jak poważne obrażenia poniosła ofiara. Jeśli doświadczyłeś pobicia, ważne jest, aby zgłosić to na policję. Warto również skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże dochodzić swoich praw w sądzie.
