Temat pijanych kierowców wywołuje silne emocje w społeczeństwie, bo przecież każdy z nas może paść ofiarą tak skrajnie nieodpowiedzialnego zachowania. Nie zmienia to faktu, że sprawca ma prawo do obrony oraz do skorzystania z usług adwokata. Należy mieć świadomość, jak definiowana jest nietrzeźwość oraz co konkretnie grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu.
Jak prawo karne traktuje wypadek po alkoholu?
W polskim prawie karnym podstawą odpowiedzialności za spowodowanie wypadku na skutek jazdy po alkoholu są przepisy Kodeksu karnego, przede wszystkim art. 177 dotyczący wypadków drogowych oraz art. 178, który przewiduje zaostrzone zasady odpowiedzialności w razie prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Stan nietrzeźwości definiuje natomiast art. 115 § 16 k.k. w oparciu o poziom alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu. Dodatkowo samo prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu opisuje art. 178a k.k., stanowi odrębne przestępstwo niezależne od skutków w ruchu drogowym. Przepisy te tworzą spójny system regulacji, który pozwala odróżnić odpowiedzialność za sam stan nietrzeźwości od odpowiedzialności za skutki, jakie kierowca w takim stanie może spowodować.
Jakie jest znaczenie stopnia nietrzeźwości sprawcy wypadku?
Stopień nietrzeźwości ma fundamentalne znaczenie dla kwalifikacji prawnej zdarzenia. Warto wiedzieć, kiedy mamy do czynienia z wykroczeniem, a od ilu promili jest przestępstwo. Prawo wyróżnia trzy poziomy, które pomagają ustalić, w jakim stanie znajdował się sprawca w chwili zdarzenia:
- stan trzeźwości – poniżej 0,2‰ alkoholu we krwi
- stan po użyciu alkoholu – od 0,2‰ do 0,5‰, w tym zakresie kierowca popełnia wykroczenie
- stan nietrzeźwości – powyżej 0,5‰, przekroczenie tego progu oznacza już przestępstwo
Wysoki stopień nietrzeźwości często wskazuje na świadome ryzyko podejmowane przez kierującego, co zwiększa ocenę jego winy za jazdę pod wpływem alkoholu i spowodowanie wypadku. Sąd uwzględnia zatem nie tylko sam fakt spożycia, lecz także to, jak bardzo ograniczyło ono zdolność do prawidłowej jazdy.
Jakie mogą być sankcje za spowodowanie wypadku po alkoholu?
Za wypadek spowodowany przez pijanego kierowcę grożą konkretne sankcje. Jedną z nich jest pozbawienie wolności. W przypadku obrażeń u uczestników zdarzenia kara więzienia sięga do około 4,5 roku. Gdy ofiara doznaje poważnego uszczerbku na zdrowiu, sankcja może wynosić od 2 do 12 lat. W razie śmierci osoby poszkodowanej sąd wymierza karę od 5 do nawet 20 lat pozbawienia wolności. Ponadto sąd może nałożyć zakaz prowadzenia pojazdów, który zwykle orzekany jest na co najmniej 3 lata. Jeżeli ofiara poniosła śmierć, zakaz może zostać orzeczony na 10-15 lat, a w skrajnych przypadkach, gdy dochodzi, np. recydywa, nawet dożywotnio.
Co jeszcze grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu? Kierowca traci prawo jazdy od razu po zatrzymaniu przez policję. Od tego momentu sprawca nie może legalnie jeździć autem, a dalszy los uprawnień zależy od wyroku sądu. Jeżeli zostanie orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów, dokument przepada na cały ten okres. W przypadku dożywotniego odebrania uprawnień kierowca traci prawo jazdy już na stałe.
W określonych sytuacjach dochodzi także do przepadku pojazdu lub jego równowartości. Dzieje się tak przede wszystkim wtedy, gdy kierowca miał bardzo wysoki poziom alkoholu we krwi, spowodował ciężki wypadek albo wcześniej był już karany za podobne zachowania. Dodatkowo sprawca może zostać zobowiązany do zapłaty świadczenia pieniężnego na rzecz funduszu wsparcia ofiar wypadków albo wypłaty odszkodowania dla poszkodowanych.
Czy zawsze grozi więzienie za wypadek po alkoholu?
Nie w każdym przypadku dochodzi do bezwzględnego pozbawienia wolności za spowodowanie wypadku po alkoholu. W określonych sytuacjach możliwe jest orzeczenie kary w zawieszeniu, zwłaszcza wtedy, gdy obrażenia mieszczą się w granicach lżejszych następstw, a poziom alkoholu nie wskazuje na skrajną nietrzeźwość. Znaczenie ma również to, czy kierowca był wcześniej karany oraz, czy zdarzenie nie nosi cech rażącego naruszenia zasad bezpieczeństwa, np. przekroczenia prędkości czy ucieczki z miejsca kolizji. W takich sprawach sąd może ograniczyć się do zawieszenia wykonania kary, zakazu prowadzenia pojazdów oraz nałożenia świadczenia pieniężnego.
Katalog kar dla sprawcy wypadku po alkoholu przewiduje sankcje o różnym natężeniu. Tak naprawdę każda sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie przez sąd, który bierze pod uwagę skutki zdarzenia, obrażenia ewentualnych ofiar, stan kierowcy, ale też jego przeszłość i ogólną postawę. Tak więc karą może być zarówno wiele lat więzienia, jak i zakaz prowadzenia pojazdów, konfiskata auta, czy nawiązka.
