Zostałeś aresztowany i nie wiesz, co teraz zrobić? Jakie prawa przysługują osobie, która została pozbawiona wolności? W poniższym artykule omawiam, jaka strategia może być korzystna dla aresztowanego i dlaczego nie należy podejmować pochopnych kroków.
Co powinna zrobić osoba zatrzymana po aresztowaniu?
Aresztowanie jest zazwyczaj stresującą sytuacją, jednak osoba zatrzymana powinna przede wszystkim postarać się zachować spokój. Panika i impulsywne działania w takim przypadku zwykle tylko pogarszają sprawę. Dobrym rozwiązaniem wydaje się wystąpienie o kontakt z wybranym adwokatem. Prawnik powinien mieć możliwość rozmowy z osobą zatrzymaną w warunkach, w których zostanie zachowana poufność.
Jakie prawa przysługują osobie zatrzymanej?
Każda osoba zatrzymana ma zagwarantowane określone prawa. Ich znajomość może pomóc świadomie reagować na działania służb i chronić swoje interesy.
Prawo do natychmiastowego poinformowania o powodzie zatrzymania
Osobie zatrzymanej przysługuje prawo do uzyskania od służb natychmiastowych wyjaśnień, dlaczego doszło do pozbawienia wolności. Powinny one podać podstawę prawną aresztowania oraz konkretne zarzuty, jeśli zostały one postawione. Dzięki temu osoba zatrzymana może się dowiedzieć, w jakim charakterze występuje w sprawie i jakie powinna podjąć następne kroki. Funkcjonariusze muszą przekazać aresztowanemu informacje w sposób jasny i zrozumiały. W przypadku wątpliwości może on poprosić o ich powtórzenie lub wyjaśnienie. Odmowa przekazania informacji o powodzie zatrzymania stanowi naruszenie przepisów.
Prawo do milczenia
Osoba aresztowana ma prawo odmówić odpowiedzi na pytania oraz składania wyjaśnień. Skorzystanie z tego przywileju wydaje się rozsądnym posunięciem szczególnie w pierwszych chwilach po zatrzymaniu, gdy sytuacja wywołuje silny stres. Zachowanie milczenia chroni aresztowanego przed pochopnymi wypowiedziami, które mogłyby zostać później wykorzystane przeciwko niemu. Organy ścigania nie mogą bowiem zmusić nikogo do zeznań ani grozić konsekwencjami za brak współpracy. Osoba zatrzymana może zdecydować się na składanie wyjaśnień dopiero w obecności adwokata od prawa karnego. Należy mieć na uwadze, że milczenie jest prawem, a nie przyznaniem się do winy.
Prawo do pomocy adwokata
Zatrzymany ma możliwość uzyskania profesjonalnego wsparcia prawnego. Funkcjonariusze mają obowiązek umożliwić mu kontakt z wybranym prawnikiem. Rozmowa z obrońcą powinna odbywać się w warunkach poufności, bez obecności osób trzecich. Adwokat może uczestniczyć w przesłuchaniach i doradzać, jak osoba zatrzymana powinna postępować. W ten sposób łatwiej jest uniknąć działań, które mogłyby pogorszyć sytuację procesową aresztowanego.
Prawo do kontaktu z rodziną lub osobami bliskimi
Osoba zatrzymana ma prawo poinformować bliskich o sytuacji, w której się znalazła. Policjanci powinni zatem umożliwić jej wykonanie telefonu lub przekazanie wiadomość w inny sposób. Powiadomienie bliskich o aresztowaniu daje szansę na zorganizowanie przez nich odpowiedniej pomocy, np. zatrudnienie prawnika. Rodzina powinna wiedzieć, gdzie znajduje się osoba zatrzymana i co się z nią dzieje. Taka informacja może zwiększyć poczucie bezpieczeństwa, a także zapobiec dodatkowym komplikacjom, np. w pracy lub w opiece nad dziećmi.
Prawo do opieki medycznej
Prawo do opieki medycznej gwarantuje osobie zatrzymanej dostęp do świadczeń zdrowotnych, jeśli jej stan tego wymaga. Aresztowany można zgłaszać potrzebę pomocy w przypadku urazów, chorób przewlekłych lub złego samopoczucia. Służby powinny niezwłocznie zareagować na takie zgłoszenie i umożliwić przeprowadzenie badania. Brak reakcji w takiej sytuacji może być potraktowany jako zaniedbanie. Zatrzymany ma też prawo do przyjmowania leków, które zażywa na stałe. Opieka zdrowotna powinna być zapewniona pacjentowi w sposób odpowiadający jego potrzebom.
Prawo do przebywania w godnych i humanitarnych warunkach
Miejsce zatrzymania musi spełniać podstawowe standardy. Zatrzymany powinien mieć dostęp do jedzenia, wody i toalety. Przestrzeń, w której przebywa, nie może zagrażać zdrowiu ani życiu. Policjanci mają obowiązek traktować zatrzymanego z szacunkiem, bez stosowania wobec niego przemocy czy upokarzania go. Aresztowany ma również prawo zgłaszać nieprawidłowości dotyczące warunków pobytu podczas pozbawiania wolności.
Prawo do złożenia zażalenia
Osoba aresztowana ma prawo zakwestionować sposób, w jaki przeprowadzono zatrzymanie. Może ona zrobić to samodzielnie lub za pośrednictwem adwokata. Złożona skarga trafia do sądu, który ocenia, czy zatrzymanie było zgodne z prawem. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości organ sprawiedliwości może nakazać zwolnienie aresztowanego. Takie działanie ma na celu ochronę przed nadużyciami. Prawo do złożenia zażalenia jest jednym z elementów kontroli działań organów ścigania. Dzięki temu osoba zatrzymana może dochodzić swoich praw i ewentualnie ubiegać się o odszkodowanie.
W przypadku zatrzymania dobrym rozwiązaniem wydaje się zachowanie kontroli nad emocjami i zażądanie informacji o tym, z jakiej podstawy prawnej ono nastąpiło. Aresztowany wcale nie musi od razu składać wyjaśnień, ponieważ ma on prawo zachować milczenie i skontaktować się z adwokatem.
