Zawieranie umów to istotny element codziennego życia, który dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Jednak zasady prawne regulujące zawieranie umów przez osoby małoletnie są bardziej skomplikowane, ponieważ dzieci nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych. Przyjrzyjmy się kiedy umowa zawarta przez dziecko jest ważna oraz jakie wymogi muszą być spełnione, aby nie naruszać przepisów prawa.
Kiedy umowa zawarta przez dziecko będzie ważna?
Dzieci w wieku do 13 lat, nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych (zawarcia umowy). Mimo to prawo rodzinne dopuszcza zawieranie przez nie umów w określonych przypadkach. Jeśli dziecko zawiera umowę, która dotyczy drobnych spraw życia codziennego, takich jak zakup artykułów spożywczych czy biletów na komunikację miejską, taka umowa jest zwykle ważna. Wynika to z faktu, że jej zawarcie nie niesie dużego ryzyka finansowego ani prawnego.
W przypadku, gdy umowa dotyczy kwestii bardziej złożonych lub związanych z większymi zobowiązaniami finansowymi, wymagana jest zgoda na zawarcie umowy przez dziecko. Zgoda taka może być wyrażona na dwa sposoby – przed zawarciem umowy lub poprzez jej późniejsze potwierdzenie przez rodzica bądź opiekuna prawnego. Brak zgody skutkuje nieważnością umowy, co oznacza, że żadna ze stron nie będzie zobowiązana do jej realizacji.
Kto może zawrzeć umowę z małoletnim?
Nie każdy ma prawo do zawierania umów z dziećmi, ponieważ takie działania wymagają zachowania szczególnej ostrożności. W praktyce, umowy z dzieckiem mogą być zawierane przez osoby fizyczne, przedsiębiorców czy instytucje, o ile spełniają one wymogi przewidziane prawem. Ważne jest, aby druga strona miała świadomość, że dziecko nie ma pełnej zdolności prawnej, co może wiązać się z dodatkowymi wymogami.
Umowy wiążące się z większymi zobowiązaniami, są objęte szczególnymi regulacjami. W takich sytuacjach, oprócz zgody rodziców, konieczna bywa także decyzja sądu opiekuńczego, który sprawdza, czy dana czynność leży w interesie dziecka. Przykładem może być sprzedaż nieruchomości odziedziczonej przez małoletniego, która wymaga zarówno zgody rodziców, jak i zatwierdzenia przez sąd.
Podobne zasady obowiązują w przypadku umów zarobkowych zawieranych przez małoletnich, którzy nie ukończyli 16 lat. Dziecko może podjąć współpracę z podmiotami działającymi w sektorach artystycznym, kulturalnym, sportowym czy reklamowym. Jednak zatrudnienie dziecka wymaga uzyskania zezwolenia inspektora pracy, a także spełnienia szeregu formalnych wymagań. Należy przedstawić m.in. pisemną zgodę rodzica lub opiekuna, opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej o braku przeciwwskazań, zaświadczenie lekarskie dopuszczające dziecko do pracy oraz opinię dyrektora szkoły, potwierdzającą, że podjęcie takiej współpracy nie koliduje z realizacją obowiązku szkolnego.
Co jest wymagane do zawarcia umowy z dzieckiem?
Zawarcie umowy z dzieckiem wymaga przede wszystkim oceny jej zgodności z przepisami prawa. W przypadku umów drobnych, dotyczących codziennych potrzeb, nie jest konieczne spełnienie dodatkowych formalności. W innych sytuacjach podstawowym elementem jest zgoda rodziców lub opiekunów. Muszą oni być świadomi wszystkich warunków umowy oraz jej potencjalnych konsekwencji.
Przedsiębiorcy, którzy podejmują współpracę z małoletnimi, powinni zwracać szczególną uwagę na to, żeby wszystkie działania były zgodne z obowiązującymi przepisami prawa rodzinnego i opiekuńczego. Ważne jest, by dziecko było odpowiednio poinformowane o swoich prawach i obowiązkach, wynikających z umowy. Zaniedbanie tych obowiązków może prowadzić do uznania umowy za nieważną.
Dodatkowym aspektem jest zabezpieczenie interesu dziecka. Każda umowa musi być zawierana w sposób, który nie narusza jego dobra. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których dziecko może być narażone na nieuczciwe praktyki ze strony innych osób lub firm.
Zasady dotyczące zawierania umów przez dzieci są złożone, ale jasno nakreślają granice ochrony ich interesów. To system, który równoważy ochronę młodych osób z ich udziałem w życiu społecznym, pozostawiając przestrzeń na rozwój odpowiedzialności i samodzielności. Prawo chroni interesy małoletnich, ale aby zapewnić jak najlepsze bezpieczeństwo dziecka, konieczne jest świadome podejście rodziców i opiekunów do podpisywanych dokumentów.
