Handel narkotykami to jedno z poważniejszych przestępstw, które ustawodawca traktuje surowo ze względu na jego wysoką szkodliwość społeczną. O wysokości wyroku nie decyduje jednak jeden czynnik, sąd każdorazowo ocenia szereg okoliczności towarzyszących sprawie. Osoby skazane za podobny czyn mogą otrzymać zupełnie różne kary, zależnie od tego, jak wyglądał cały przebieg zdarzeń. Co dokładnie wpływa na to, ile grozi za handel narkotykami?
Skala handlu narkotykami a wysokość kary
Jednym z podstawowych czynników, który sąd bierze pod uwagę, jest skala handlu narkotykami. Inaczej oceniane są przypadki, gdy sprawca sporadycznie sprzedaje niewielkie ilości substancji osobom ze swojego otoczenia, a inaczej, gdy prowadzi zorganizowany, regularny proceder sprzedaży. Skala dotyczy nie tylko częstotliwości transakcji, ale również liczby odbiorców, obrotu finansowego czy zakresu terytorialnego działania.
Podstawę prawną dla odpowiedzialności za handel narkotykami stanowi art. 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, który przewiduje karę od roku do 10 lat pozbawienia wolności. Jeśli jednak czyn dotyczy znacznych ilości środków odurzających, sprawcy grozi nawet do 12 lat, a w przypadku działania w zorganizowanej grupie przestępczej – jeszcze więcej.
Im większy zasięg i stopień zorganizowania, tym wyższe ryzyko dla otoczenia, a to przekłada się na surowsze sankcje. W sytuacjach, gdy mamy do czynienia z profesjonalnie zaplanowanym i długo prowadzonym handlem narkotykami, sądy często orzekają kary pozbawienia wolności sięgające nawet kilkunastu lat. Warto również pamiętać, że niekiedy do czynu zakwalifikowanego jako sprzedaż zalicza się także samo pośredniczenie w przekazaniu środka lub posiadanie go w celu dalszej dystrybucji.
Na wymiar kary wpływa ilość posiadanych narkotyków
Ilość zabezpieczonej substancji jest ważnym elementem wpływającym na ocenę przestępstwa. Prawo karne nie precyzuje jednej, uniwersalnej granicy pomiędzy niewielką a znaczną ilością środków odurzających, dlatego każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Sąd bierze pod uwagę nie tylko wagę narkotyków, ale także ich potencjalną wartość rynkową i szacowaną liczbę porcji.
Nawet przy jednorazowym ujawnieniu znacznej ilości substancji, oskarżony może zostać uznany za osobę trudniącą się handlem na większą skalę. Z kolei w przypadku niewielkich ilości sąd ma większą swobodę w łagodzeniu kary, zwłaszcza gdy nie ma dowodów na regularną sprzedaż lub inne obciążające okoliczności.
Warto też dodać, że za szczególnie poważne przypadki ustawodawca przewidział osobne kwalifikacje prawne, co automatycznie skutkuje podniesieniem dolnego i górnego progu wyroku. W takich sytuacjach wzrasta prawdopodobieństwo orzeczenia kary bezwzględnego więzienia.
Czy handel narkotykami w grupie ma znaczenie?
Działanie w grupie przestępczej, zwłaszcza zorganizowanej, to okoliczność, która wyraźnie wpływa na zaostrzenie odpowiedzialności karnej. Sąd ocenia w takim przypadku nie tylko sam fakt współpracy, ale również strukturę grupy, hierarchię, zakres obowiązków i sposób działania. Jeśli dana osoba pełniła funkcję kierowniczą, uczestniczyła w podejmowaniu decyzji lub zarządzała rozprowadzaniem narkotyków, musi liczyć się z bardzo surowym wyrokiem.
W polskim prawie karnym przewidziano odrębne przepisy dotyczące przestępstw popełnionych w ramach zorganizowanej grupy. Już samo przynależenie do takiej struktury stanowi dodatkową podstawę do zwiększenia kary, nawet jeśli rola sprawcy była ograniczona. Co więcej, przestępstwa popełnione wspólnie z innymi często wiążą się z dodatkowymi zarzutami, np. prania pieniędzy, nielegalnego posiadania broni czy zastraszania świadków, a to może wydłużyć czas pozbawienia wolności.
Dla sądu istotne jest również, czy sprawca sam zainicjował współpracę z grupą, czy został do niej wciągnięty, a także czy po zatrzymaniu podjął współpracę z organami ścigania. Osoby, które zdecydują się na ujawnienie informacji o innych uczestnikach grupy, mogą liczyć na złagodzenie wyroku w ramach tzw. nadzwyczajnego złagodzenia kary.
Na wymiar kary za handel narkotykami wpływa wiele czynników. Każda z okoliczności może znacząco zmienić kwalifikację prawną czynu i wysokość grożącej kary. Dlatego też postępowania w takich sprawach są zawsze oceniane indywidualnie, zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
